Được đăng vào lúc 11:20
Cái đặc sắc của người nhà quê Việt Nam đậm đặc đến nỗi, để gọi họ, người Pháp đã đưa vào Từ điển tiếng Pháp một từ mới : Le Nhaque !
Ở Việt Nam, trước khi được khai sáng, không có thành thị. Các Trung tâm Tài chính Kinh tế - Văn hóa Giáo dục của cả một vùng, thường được gọi sang trọng hơn Tổng , hơn làng xã bằng một từ : Nơi Kẻ Chợ - Một cái chợ lớn họp một hay nhiều phiên một tháng. Hà Nội, Huế được gọi cao nhất : Đất Kinh kỳ. Sài Gòn cũng chỉ được gọi là Đô Thành, thành phố từng thủ phủ chế một độ cũng chỉ có tuổi trên 300 năm, và cũng chỉ trở thành thành phố Công nghiệp không nhiều năm trước. Hải Phòng, nơi hình thành giai cấp công nhân cũng chỉ bé tẹo và còn mới mẻ lắm. Tất nhiên, như vậy thì Người Việt mới chỉ có Người Kinh Kỳ, người Kẻ Chợ, và người thành phố thì mới đây mới xuất hiện. Và tất nhiên, chiếm số ít. Còn lại, toàn Le nhaque ! Thực chất, cái phần lớn nhỏ nhaque đang ngự trị trong mỗi con người Việt hiện đại đang chi phối cách sống, cách kiếm tiền, cách nuôi dạy con cái và cư xử với đồng loại. Còn lâu lắm người Việt mới có tầng lớp quý tộc, mặc dù để trở thành quý tộc, nếu chỉ quy tiêu chuẩn là tiền bạc và bằng cấp thì quá nhiều người thừa. Vì vậy, cái hậm hực mang đầy tính khinh khi kiêu bạc của người Kinh Kỳ Kẻ Chợ ( Một hay vài đời) với người nhaque và chiều ngược lại mang đầy tính GATO trong thèm muốn được trở thành đối thủ ( Qua một hay vài đời ) của Le nhaque với người phố thị, theo tôi : Còn lâu mới chấm dứt. Le nhaque, có cái gì mà đặc sắc vậy: - Họ là người của làng xã, của dòng họ. Với họ thì, Ông lý trưởng là đại quan, ông trưởng họ là đại nhân, lũy tre làng là nhà, con gà con chó là thành viên gia đình…và họ là anh hùng nhất khoảnh ruộng cạnh dốc mông nhà họ. - Kiêu căng một cách dốt nát, khoe khoang một cách nghèo nàn, tư túi hèn hạ, thù thì vặt mà nhớ thì dai…ước mơ bé tẹo, hiện thực thì bế tắc, quá khứ toát mồ hôi. Gia ơn được tý thì ghi nhớ suốt đời, cho người ta tý thì khoe khoang tùm lum, ăn của người ta thì ráo mép là chửi…tính vô ơn cao vòi vọi. Khỏi vòng cong đuôi, nhờ người trăm vạn thì quên, người nhờ chút việc thì rêu rao khó dễ. Trái ý một tý thì chửi, mất tý sỹ diện hão thì thù, mất tý của là bạn thành giặc.. - Và trên nữa là cái tính hèn: Chả muốn ai hơn mình. Ai hơn tý là tìm băng tìm đảng, kéo bè kéo cánh nói xấu, vu oan giá họa. Lòng vẩn vơ chỉ muốn san bằng tất cả, làm lại từ con số 0 cho ta được bằng người ! - AQ hạng nhất : thằng bạn có hơn ta thì còn hèn hơn khối thằng khác, Ông chủ hơn ta thì vợ nó có bồ, mày tốt không bằng phân bắc, cộng sự tốt mấy cũng kém ông sếp, người luôn được mặc định tốt không chữa được. Những tính cách xấu đó của Le nhaque Việt, thực ra cũng giống như bất kỳ người Nông dân ở bất kỳ đâu, nhưng cái lạ là cũng đang hiển hiện đầy ra ở các tầng lớp được coi như là trên ở xã hội Việt hiện đại, mà còn tệ bạc hơn nhiều, nó khốn nạn một cách có học đòi. Nhưng chỉ có vậy thì không hình thành cái đặc sắc của Le Nhaque Việt được, mà còn đầy đức tính tốt đẹp : - Chịu thương chịu khó số một; vợ chồng ăn ở lấy đức làm đầu; con cái đa phần hiếu đễ; người họ người hàng nghiêm chuẩn… - Nhiều cải tiến để áp dụng được mọi thứ học được, nhưng không nhiều phát minh, chưa thấy sáng kiến lớn nào được ghi nhận; - Tình làng nghĩa xóm nồng nàn, tiếc thay lại kèm theo luôn cái tính: Ở với người lạ thì bênh nhau, với người nhà thì lại bới móc, chành chọe cắn xé đau lòng nhau. Câu tục ngũ Nhục vì bạn Khốn nạn vì đồng hương chưa sai. - Cần cù, chịu khổ đến cam phận, và mọi mong ước đều dành cho tương lai, cho con cho cháu cả. Hy sinh đời bố củng cố đời con. - Và đức tính tốt nhất lại là chịu nhịn, nhịn đến nhục. Mấy thằng chả chịu nhịn, chả chịu nhục thì lại bị coi như, ví như thằng giặc; Hay là hèn quá nên chỉ thích khen và tự khen. Mãi mới học được câu khẩu hiệu Tàu khựa Phê và tự phê, nhưng có ai làm theo đâu. Ôi, Le nhaque. Trong tâm tưởng của mình, tôi là một thằng Le nhaque! *** Khi LE NHAQUE ăn. Cái ăn của Le nhaque cũng khác. Nó khác từ thành phần thức ăn, cách xử lý thức ăn cho tới cách ăn, và cuối cùng là rất khác về thói quen ăn, uống. Thức ăn của xứ nông nghiệp chắc chắn chủ yếu từ những vật phẩm của quá trình săn bắn hái lượm trồng cấy nuôi chăm, được sơ chế và xử lý ngay. Ít món tẩm ướp cầu kỳ. Điển hình cho văn hóa ăn Bắt được con gì, hái được cái rau gì cũng bỏ ngay vào nồi, là cái nồi lẩu mắm: Bắt được con cua, con ốc, con lươn ư – cho vào nồi lẩu; Con bò, con heo loanh quanh ở đấy ư – xẻo miếng cho vào nồi lẩu; Con tôm, con tép ư – cho vào nồi lẩu; Nhiều thịt rồi đấy, vặt rau xanh cho vào nồi lẩu : Trên bờ dưới ruộng có gì hái nấy, nào thì Bông súng, ngó sen; rồi thì điên điển, so đũa; nào thì rau sam rau rệu; cà tím cà chua. Quốc rau : muống chen với khoai lang khoai sọ…
Tóm lại là: Lẩu nấu với mắm cá, là thứ do trúng mùa dư cá, ủ muối lên lấy nước dùng dần dần tạo ra một thứ thức ăn đặc sắc hạng nhất, không đâu có được. Lạy giời, thiên nhiên Việt ưu đãi đất đai: Chưa ô nhiễm lắm cho nên con gì, cây gì nhởn nhơ quanh ta cũng dùng để làm thức ăn được. Với cái đà sử dụng thuốc bảo vệ ( hay làm hại thì đúng hơn ) thực vật, dư lượng kháng sinh và ô nhiễm vô tội vạ như thế này, vài năm nữa bố ai dám ăn cây nhà lá vườn nữa, lại chui vào siêu thị mua cây con rau cỏ sạch rởm thôi ! Và Le nhaque ăn sạch sành sanh : Con mèo, con chó bạn thân thiết; con trâu con bò chiến hữu cầy cấy; con giun con dế hiền lành; con hổ con báo ác độc…Ăn tất; Tôm cua ốc ếch, baba kỳ đà cá sấu. Đồ rừng ăn hết, đồ biển ăn hết. Con gì bốn chân úp xuống đất : Ăn; con gì ngửa hai chân lên giời : Cũng ăn. Một chân : Ăn; trăm chân : Xơi…. Và rau thì: Cây lá gì mà Con sâu con kiến ăn được thì người ăn được; con bò con lợn ăn được thì người ăn được…và đói quá thì mọi thứ rau cỏ gì cũng được quy thành nam dược, chữa được cả bệnh – cữ gì mà không ăn ! Thôi thôi, cái ăn vô biên… Từ nguồn thu thực phẩm vô tội vạ đó, suy ra cái cách xử lý thức ăn cũng vô tư dễ dàng: Ăn sống sít là chủ yếu, luộc là chủ yếu; nướng là chủ yếu. Hay để dành như kho, như muối dưa ăn dần. Các món xào, món trộn, món nem đơn điệu…liệt kê được chút là hết vốn. Món nổi tiếng nhất của Bắc Việt : Nem rán cũng chỉ có một kiểu, kiểu hổ lốn đã được chọn lọc. Thiếu hẳn các món tẩm ướp hương liệu như của Tàu, tẩm ướp rượu phô mai của Tây, cầu kỳ sạch sẽ như của Nhật… Và gần thôi, thua xa độ đặc sắc của tẩm ướp như của Ấn, của Mã, của Indo. Còn cách ăn , Le nhaque ăn quê một cục : Gặm, nhấm, đớp , nuốt trực tiếp, cái đũa để gắp, cái thìa để xúc. Bí lên rồi thì dùng tay không. Việc sử dụng công cụ hỗ trợ rất ít, cứ nhìn vào bếp của một ông bà quý tộc rởm nào cũng thấy đủ cả xiên, dao, thìa nĩa…mà có khi mấy năm chả dùng tới. Đi ăn tiệc, thì mặc áo phông diện tông Lào. Đi đám cưới thì dúm dó tìm bàn có người quen ngồi cười hỉ hả cho dễ. Đi ăn búp- phê thì nhặt dưa hấu ăn no cho chắc dạ ! Lấy một đống thức ăn rồi bỏ mứa, thấy ai nhặt gì thì xúc đấy… Và một cái nữa, thật xấu: Ăn là phải nhai chop chép, vừa ăn vừa xuỵt xoạt hít hà…Và ăn há mồm chọp chẹp như nà con nợn hốc cám, đá cái thì năn nông nốc. Giời ạh !!! Về thói quen ăn uống : Ăn rất nhanh để còn đi làm lụng, vừa vào bữa cỗ, nhìn ra đã thấy một ông gác đũa quẹt mỏ. Nuốt là chính chỉ ăn nhậu gì, còn đi làm, nhanh còn đi làm. Khổ thế đấy. Ăn nhiều mà không tinh : Cái gì thích thì ăn guếc liệc, ghét thì gẩy gẩy bỏ đó. Ăn cái quen, lạ bỏ : Rau muống xào tỏi thì ăn, bó xôi xào thịt bò thì rón rén. Đặc biệt xấu : Đi đâu cũng mong về nhà, món ăn 100 USD cũng không bằng rau muống quả cà nhà ta. Được mời rau dưa thì sung sướng, được thết bít tết thì chửi, mẹ kiếp, cho ông miếng thịt to quá, bố nhai suýt nghẹn nuốt mãi không trôi. Ôi, Le nhaque ăn ! Ăn thế thì làm sao mà ruột chẳng dài, ăn nhiều ị đống cứt to mà sao người vẫn bé tẹo bé teo, cầu thủ chạy được 30 phút đã hết hơi, chồng xơi vài bữa đã chán vợ, vợ xơi vài bữa đã thở dài. Và các thế hệ sau còn mi nhon đến bao giờ. Chả trách, có một cô ti to đã thành Thủy tóp ( Đã to, mà lại tóp); một cô mồm vẩu, chân dài, vô học đã thành biểu tượng hoa hậu của Phụ nữ ngày nay. Cuối cùng: Ăn thế làm gì mà chả mười nhân chín trĩ, dạ dày dạ mỏng đại tràng liên miên, tối uống bia đằng mồm sáng ra đi đái đằng đít!@ tham luận của nick pass trên diendanvanhoathethao.net Bài viết liên quan: Cái đặc sắc của người nhà quê Việt Nam đậm đặc đến nỗi, để gọi họ, người Pháp đã đưa vào Từ điển tiếng Pháp một từ mới : Le Nhaque ! Ở Việt Nam, trước khi được khai sáng, không có thành thị. Các Trung tâm Tài chính Kinh tế - Văn hóa Giáo dục của cả một vùng, thường được gọi sang trọng hơn Tổng , hơn làng xã bằng một từ : Nơi Kẻ Chợ - Một cái chợ lớn họp một hay nhiều phiên một tháng. Hà Nội, Huế được gọi cao nhất : Đất Kinh kỳ. Sài Gòn cũng chỉ được gọi là Đô Thành, thành phố từng thủ phủ chế một độ cũng chỉ có tuổi trên 300 năm, và cũng chỉ trở thành thành phố Công nghiệp không nhiều năm trước. Hải Phòng, nơi hình thành giai cấp công nhân cũng chỉ bé tẹo và còn mới mẻ lắm. Tất nhiên, như vậy thì Người Việt mới chỉ có Người Kinh Kỳ, người Kẻ Chợ, và người thành phố thì mới đây mới xuất hiện. Và tất nhiên, chiếm số ít. Còn lại, toàn Le nhaque !
Thực chất, cái phần lớn nhỏ nhaque đang ngự trị trong mỗi con người Việt hiện đại đang chi phối cách sống, cách kiếm tiền, cách nuôi dạy con cái và cư xử với đồng loại. Còn lâu lắm người Việt mới có tầng lớp quý tộc, mặc dù để trở thành quý tộc, nếu chỉ quy tiêu chuẩn là tiền bạc và bằng cấp thì quá nhiều người thừa.
Vì vậy, cái hậm hực mang đầy tính khinh khi kiêu bạc của người Kinh Kỳ Kẻ Chợ ( Một hay vài đời) với người nhaque và chiều ngược lại mang đầy tính GATO trong thèm muốn được trở thành đối thủ ( Qua một hay vài đời ) của Le nhaque với người phố thị, theo tôi : Còn lâu mới chấm dứt. Le nhaque, có cái gì mà đặc sắc vậy:
- Họ là người của làng xã, của dòng họ. Với họ thì, Ông lý trưởng là đại quan, ông trưởng họ là đại nhân, lũy tre làng là nhà, con gà con chó là thành viên gia đình…và họ là anh hùng nhất khoảnh ruộng cạnh dốc mông nhà họ.
- Kiêu căng một cách dốt nát, khoe khoang một cách nghèo nàn, tư túi hèn hạ, thù thì vặt mà nhớ thì dai…ước mơ bé tẹo, hiện thực thì bế tắc, quá khứ toát mồ hôi. Gia ơn được tý thì ghi nhớ suốt đời, cho người ta tý thì khoe khoang tùm lum, ăn của người ta thì ráo mép là chửi…tính vô ơn cao vòi vọi. Khỏi vòng cong đuôi, nhờ người trăm vạn thì quên, người nhờ chút việc thì rêu rao khó dễ. Trái ý một tý thì chửi, mất tý sỹ diện hão thì thù, mất tý của là bạn thành giặc..
- Và trên nữa là cái tính hèn: Chả muốn ai hơn mình. Ai hơn tý là tìm băng tìm đảng, kéo bè kéo cánh nói xấu, vu oan giá họa. Lòng vẩn vơ chỉ muốn san bằng tất cả, làm lại từ con số 0 cho ta được bằng người !
- AQ hạng nhất : thằng bạn có hơn ta thì còn hèn hơn khối thằng khác, Ông chủ hơn ta thì vợ nó có bồ, mày tốt không bằng phân bắc, cộng sự tốt mấy cũng kém ông sếp, người luôn được mặc định tốt không chữa được. Những tính cách xấu đó của Le nhaque Việt, thực ra cũng giống như bất kỳ người Nông dân ở bất kỳ đâu, nhưng cái lạ là cũng đang hiển hiện đầy ra ở các tầng lớp được coi như là trên ở xã hội Việt hiện đại, mà còn tệ bạc hơn nhiều, nó khốn nạn một cách có học đòi.
Nhưng chỉ có vậy thì không hình thành cái đặc sắc của Le Nhaque Việt được, mà còn đầy đức tính tốt đẹp :
- Chịu thương chịu khó số một; vợ chồng ăn ở lấy đức làm đầu; con cái đa phần hiếu đễ; người họ người hàng nghiêm chuẩn…
- Nhiều cải tiến để áp dụng được mọi thứ học được, nhưng không nhiều phát minh, chưa thấy sáng kiến lớn nào được ghi nhận;
- Tình làng nghĩa xóm nồng nàn, tiếc thay lại kèm theo luôn cái tính: Ở với người lạ thì bênh nhau, với người nhà thì lại bới móc, chành chọe cắn xé đau lòng nhau. Câu tục ngũ Nhục vì bạn Khốn nạn vì đồng hương chưa sai.
- Cần cù, chịu khổ đến cam phận, và mọi mong ước đều dành cho tương lai, cho con cho cháu cả. Hy sinh đời bố củng cố đời con.
- Và đức tính tốt nhất lại là chịu nhịn, nhịn đến nhục. Mấy thằng chả chịu nhịn, chả chịu nhục thì lại bị coi như, ví như thằng giặc; Hay là hèn quá nên chỉ thích khen và tự khen. Mãi mới học được câu khẩu hiệu Tàu khựa Phê và tự phê, nhưng có ai làm theo đâu. Ôi, Le nhaque.
Trong tâm tưởng của mình, tôi là một thằng Le nhaque! *** Khi LE NHAQUE ăn. Cái ăn của Le nhaque cũng khác. Nó khác từ thành phần thức ăn, cách xử lý thức ăn cho tới cách ăn, và cuối cùng là rất khác về thói quen ăn, uống.
Thức ăn của xứ nông nghiệp chắc chắn chủ yếu từ những vật phẩm của quá trình săn bắn hái lượm trồng cấy nuôi chăm, được sơ chế và xử lý ngay. Ít món tẩm ướp cầu kỳ. Điển hình cho văn hóa ăn Bắt được con gì, hái được cái rau gì cũng bỏ ngay vào nồi, là cái nồi lẩu mắm: Bắt được con cua, con ốc, con lươn ư – cho vào nồi lẩu;
Con bò, con heo loanh quanh ở đấy ư – xẻo miếng cho vào nồi lẩu; Con tôm, con tép ư – cho vào nồi lẩu; Nhiều thịt rồi đấy, vặt rau xanh cho vào nồi lẩu : Trên bờ dưới ruộng có gì hái nấy, nào thì Bông súng, ngó sen; rồi thì điên điển, so đũa; nào thì rau sam rau rệu; cà tím cà chua. Quốc rau : muống chen với khoai lang khoai sọ…
Tóm lại là: Lẩu nấu với mắm cá, là thứ do trúng mùa dư cá, ủ muối lên lấy nước dùng dần dần tạo ra một thứ thức ăn đặc sắc hạng nhất, không đâu có được. Lạy giời, thiên nhiên Việt ưu đãi đất đai: Chưa ô nhiễm lắm cho nên con gì, cây gì nhởn nhơ quanh ta cũng dùng để làm thức ăn được. Với cái đà sử dụng thuốc bảo vệ ( hay làm hại thì đúng hơn ) thực vật, dư lượng kháng sinh và ô nhiễm vô tội vạ như thế này, vài năm nữa bố ai dám ăn cây nhà lá vườn nữa, lại chui vào siêu thị mua cây con rau cỏ sạch rởm thôi !
Và Le nhaque ăn sạch sành sanh : Con mèo, con chó bạn thân thiết; con trâu con bò chiến hữu cầy cấy; con giun con dế hiền lành; con hổ con báo ác độc…Ăn tất; Tôm cua ốc ếch, baba kỳ đà cá sấu. Đồ rừng ăn hết, đồ biển ăn hết. Con gì bốn chân úp xuống đất : Ăn; con gì ngửa hai chân lên giời : Cũng ăn. Một chân : Ăn; trăm chân : Xơi….
Và rau thì: Cây lá gì mà Con sâu con kiến ăn được thì người ăn được; con bò con lợn ăn được thì người ăn được…và đói quá thì mọi thứ rau cỏ gì cũng được quy thành nam dược, chữa được cả bệnh – cữ gì mà không ăn !
Thôi thôi, cái ăn vô biên… Từ nguồn thu thực phẩm vô tội vạ đó, suy ra cái cách xử lý thức ăn cũng vô tư dễ dàng: Ăn sống sít là chủ yếu, luộc là chủ yếu; nướng là chủ yếu. Hay để dành như kho, như muối dưa ăn dần.
Các món xào, món trộn, món nem đơn điệu…liệt kê được chút là hết vốn. Món nổi tiếng nhất của Bắc Việt : Nem rán cũng chỉ có một kiểu, kiểu hổ lốn đã được chọn lọc. Thiếu hẳn các món tẩm ướp hương liệu như của Tàu, tẩm ướp rượu phô mai của Tây, cầu kỳ sạch sẽ như của Nhật…
Và gần thôi, thua xa độ đặc sắc của tẩm ướp như của Ấn, của Mã, của Indo. Còn cách ăn , Le nhaque ăn quê một cục : Gặm, nhấm, đớp , nuốt trực tiếp, cái đũa để gắp, cái thìa để xúc. Bí lên rồi thì dùng tay không.
Việc sử dụng công cụ hỗ trợ rất ít, cứ nhìn vào bếp của một ông bà quý tộc rởm nào cũng thấy đủ cả xiên, dao, thìa nĩa…mà có khi mấy năm chả dùng tới. Đi ăn tiệc, thì mặc áo phông diện tông Lào. Đi đám cưới thì dúm dó tìm bàn có người quen ngồi cười hỉ hả cho dễ. Đi ăn búp- phê thì nhặt dưa hấu ăn no cho chắc dạ ! Lấy một đống thức ăn rồi bỏ mứa, thấy ai nhặt gì thì xúc đấy…
Và một cái nữa, thật xấu: Ăn là phải nhai chop chép, vừa ăn vừa xuỵt xoạt hít hà…Và ăn há mồm chọp chẹp như nà con nợn hốc cám, đá cái thì năn nông nốc. Giời ạh !!! Về thói quen ăn uống : Ăn rất nhanh để còn đi làm lụng, vừa vào bữa cỗ, nhìn ra đã thấy một ông gác đũa quẹt mỏ. Nuốt là chính chỉ ăn nhậu gì, còn đi làm, nhanh còn đi làm.
Khổ thế đấy. Ăn nhiều mà không tinh : Cái gì thích thì ăn guếc liệc, ghét thì gẩy gẩy bỏ đó. Ăn cái quen, lạ bỏ : Rau muống xào tỏi thì ăn, bó xôi xào thịt bò thì rón rén. Đặc biệt xấu : Đi đâu cũng mong về nhà, món ăn 100 USD cũng không bằng rau muống quả cà nhà ta. Được mời rau dưa thì sung sướng, được thết bít tết thì chửi, mẹ kiếp, cho ông miếng thịt to quá, bố nhai suýt nghẹn nuốt mãi không trôi.
Ôi, Le nhaque ăn ! Ăn thế thì làm sao mà ruột chẳng dài, ăn nhiều ị đống cứt to mà sao người vẫn bé tẹo bé teo, cầu thủ chạy được 30 phút đã hết hơi, chồng xơi vài bữa đã chán vợ, vợ xơi vài bữa đã thở dài. Và các thế hệ sau còn mi nhon đến bao giờ. Chả trách, có một cô ti to đã thành Thủy tóp ( Đã to, mà lại tóp); một cô mồm vẩu, chân dài, vô học đã thành biểu tượng hoa hậu của Phụ nữ ngày nay.
Cuối cùng: Ăn thế làm gì mà chả mười nhân chín trĩ, dạ dày dạ mỏng đại tràng liên miên, tối uống bia đằng mồm sáng ra đi đái đằng đít!@ tham luận của nick pass trên diendanvanhoathethao.net Cái đặc sắc của người nhà quê Việt Nam đậm đặc đến nỗi, để gọi họ, người Pháp đã đưa vào Từ điển tiếng Pháp một từ mới : Le Nhaque !
Ở Việt Nam, trước khi được khai sáng, không có thành thị. Các Trung tâm Tài chính Kinh tế - Văn hóa Giáo dục của cả một vùng, thường được gọi sang trọng hơn Tổng , hơn làng xã bằng một từ : Nơi Kẻ Chợ - Một cái chợ lớn họp một hay nhiều phiên một tháng. Hà Nội, Huế được gọi cao nhất : Đất Kinh kỳ.
Sài Gòn cũng chỉ được gọi là Đô Thành, thành phố từng thủ phủ chế một độ cũng chỉ có tuổi trên 300 năm, và cũng chỉ trở thành thành phố Công nghiệp không nhiều năm trước.
Hải Phòng, nơi hình thành giai cấp công nhân cũng chỉ bé tẹo và còn mới mẻ lắm. Tất nhiên, như vậy thì Người Việt mới chỉ có Người Kinh Kỳ, người Kẻ Chợ, và người thành phố thì mới đây mới xuất hiện. Và tất nhiên, chiếm số ít.
Còn lại, toàn Le nhaque ! Thực chất, cái phần lớn nhỏ nhaque đang ngự trị trong mỗi con người Việt hiện đại đang chi phối cách sống, cách kiếm tiền, cách nuôi dạy con cái và cư xử với đồng loại.
Còn lâu lắm người Việt mới có tầng lớp quý tộc, mặc dù để trở thành quý tộc, nếu chỉ quy tiêu chuẩn là tiền bạc và bằng cấp thì quá nhiều người thừa.
Vì vậy, cái hậm hực mang đầy tính khinh khi kiêu bạc của người Kinh Kỳ Kẻ Chợ ( Một hay vài đời) với người nhaque và chiều ngược lại mang đầy tính GATO trong thèm muốn được trở thành đối thủ ( Qua một hay vài đời ) của Le nhaque với người phố thị, theo tôi : Còn lâu mới chấm dứt. Le nhaque, có cái gì mà đặc sắc vậy: - Họ là người của làng xã, của dòng họ. Với họ thì, Ông lý trưởng là đại quan, ông trưởng họ là đại nhân, lũy tre làng là nhà, con gà con chó là thành viên gia đình…và họ là anh hùng nhất khoảnh ruộng cạnh dốc mông nhà họ.
- Kiêu căng một cách dốt nát, khoe khoang một cách nghèo nàn, tư túi hèn hạ, thù thì vặt mà nhớ thì dai…ước mơ bé tẹo, hiện thực thì bế tắc, quá khứ toát mồ hôi. Gia ơn được tý thì ghi nhớ suốt đời, cho người ta tý thì khoe khoang tùm lum, ăn của người ta thì ráo mép là chửi…tính vô ơn cao vòi vọi. Khỏi vòng cong đuôi, nhờ người trăm vạn thì quên, người nhờ chút việc thì rêu rao khó dễ. Trái ý một tý thì chửi, mất tý sỹ diện hão thì thù, mất tý của là bạn thành giặc..
- Và trên nữa là cái tính hèn: Chả muốn ai hơn mình. Ai hơn tý là tìm băng tìm đảng, kéo bè kéo cánh nói xấu, vu oan giá họa. Lòng vẩn vơ chỉ muốn san bằng tất cả, làm lại từ con số 0 cho ta được bằng người !
- AQ hạng nhất : thằng bạn có hơn ta thì còn hèn hơn khối thằng khác, Ông chủ hơn ta thì vợ nó có bồ, mày tốt không bằng phân bắc, cộng sự tốt mấy cũng kém ông sếp, người luôn được mặc định tốt không chữa được.
Những tính cách xấu đó của Le nhaque Việt, thực ra cũng giống như bất kỳ người Nông dân ở bất kỳ đâu, nhưng cái lạ là cũng đang hiển hiện đầy ra ở các tầng lớp được coi như là trên ở xã hội Việt hiện đại, mà còn tệ bạc hơn nhiều, nó khốn nạn một cách có học đòi. Nhưng chỉ có vậy thì không hình thành cái đặc sắc của Le Nhaque Việt được, mà còn đầy đức tính tốt đẹp :
- Chịu thương chịu khó số một; vợ chồng ăn ở lấy đức làm đầu; con cái đa phần hiếu đễ; người họ người hàng nghiêm chuẩn…
- Nhiều cải tiến để áp dụng được mọi thứ học được, nhưng không nhiều phát minh, chưa thấy sáng kiến lớn nào được ghi nhận;
- Tình làng nghĩa xóm nồng nàn, tiếc thay lại kèm theo luôn cái tính: Ở với người lạ thì bênh nhau, với người nhà thì lại bới móc, chành chọe cắn xé đau lòng nhau. Câu tục ngũ Nhục vì bạn Khốn nạn vì đồng hương chưa sai.
- Cần cù, chịu khổ đến cam phận, và mọi mong ước đều dành cho tương lai, cho con cho cháu cả. Hy sinh đời bố củng cố đời con.
- Và đức tính tốt nhất lại là chịu nhịn, nhịn đến nhục. Mấy thằng chả chịu nhịn, chả chịu nhục thì lại bị coi như, ví như thằng giặc; Hay là hèn quá nên chỉ thích khen và tự khen. Mãi mới học được câu khẩu hiệu Tàu khựa Phê và tự phê, nhưng có ai làm theo đâu. Ôi, Le nhaque. Trong tâm tưởng của mình, tôi là một thằng Le nhaque! *** Khi LE NHAQUE ăn. Cái ăn của Le nhaque cũng khác.
Nó khác từ thành phần thức ăn, cách xử lý thức ăn cho tới cách ăn, và cuối cùng là rất khác về thói quen ăn, uống. Thức ăn của xứ nông nghiệp chắc chắn chủ yếu từ những vật phẩm của quá trình săn bắn hái lượm trồng cấy nuôi chăm, được sơ chế và xử lý ngay. Ít món tẩm ướp cầu kỳ.
Điển hình cho văn hóa ăn Bắt được con gì, hái được cái rau gì cũng bỏ ngay vào nồi, là cái nồi lẩu mắm: Bắt được con cua, con ốc, con lươn ư – cho vào nồi lẩu; Con bò, con heo loanh quanh ở đấy ư – xẻo miếng cho vào nồi lẩu; Con tôm, con tép ư – cho vào nồi lẩu; Nhiều thịt rồi đấy, vặt rau xanh cho vào nồi lẩu : Trên bờ dưới ruộng có gì hái nấy, nào thì Bông súng, ngó sen; rồi thì điên điển, so đũa; nào thì rau sam rau rệu; cà tím cà chua. Quốc rau : muống chen với khoai lang khoai sọ…
Tóm lại là: Lẩu nấu với mắm cá, là thứ do trúng mùa dư cá, ủ muối lên lấy nước dùng dần dần tạo ra một thứ thức ăn đặc sắc hạng nhất, không đâu có được. Lạy giời, thiên nhiên Việt ưu đãi đất đai: Chưa ô nhiễm lắm cho nên con gì, cây gì nhởn nhơ quanh ta cũng dùng để làm thức ăn được.
Với cái đà sử dụng thuốc bảo vệ ( hay làm hại thì đúng hơn ) thực vật, dư lượng kháng sinh và ô nhiễm vô tội vạ như thế này, vài năm nữa bố ai dám ăn cây nhà lá vườn nữa, lại chui vào siêu thị mua cây con rau cỏ sạch rởm thôi !
Và Le nhaque ăn sạch sành sanh : Con mèo, con chó bạn thân thiết; con trâu con bò chiến hữu cầy cấy; con giun con dế hiền lành; con hổ con báo ác độc…Ăn tất; Tôm cua ốc ếch, baba kỳ đà cá sấu. Đồ rừng ăn hết, đồ biển ăn hết. Con gì bốn chân úp xuống đất : Ăn; con gì ngửa hai chân lên giời : Cũng ăn. Một chân : Ăn; trăm chân : Xơi….
Và rau thì: Cây lá gì mà Con sâu con kiến ăn được thì người ăn được; con bò con lợn ăn được thì người ăn được…và đói quá thì mọi thứ rau cỏ gì cũng được quy thành nam dược, chữa được cả bệnh – cữ gì mà không ăn ! Thôi thôi, cái ăn vô biên… Từ nguồn thu thực phẩm vô tội vạ đó, suy ra cái cách xử lý thức ăn cũng vô tư dễ dàng: Ăn sống sít là chủ yếu, luộc là chủ yếu; nướng là chủ yếu. Hay để dành như kho, như muối dưa ăn dần. Các món xào, món trộn, món nem đơn điệu…liệt kê được chút là hết vốn.
Món nổi tiếng nhất của Bắc Việt : Nem rán cũng chỉ có một kiểu, kiểu hổ lốn đã được chọn lọc. Thiếu hẳn các món tẩm ướp hương liệu như của Tàu, tẩm ướp rượu phô mai của Tây, cầu kỳ sạch sẽ như của Nhật… Và gần thôi, thua xa độ đặc sắc của tẩm ướp như của Ấn, của Mã, của Indo.
Còn cách ăn , Le nhaque ăn quê một cục : Gặm, nhấm, đớp , nuốt trực tiếp, cái đũa để gắp, cái thìa để xúc. Bí lên rồi thì dùng tay không. Việc sử dụng công cụ hỗ trợ rất ít, cứ nhìn vào bếp của một ông bà quý tộc rởm nào cũng thấy đủ cả xiên, dao, thìa nĩa…mà có khi mấy năm chả dùng tới. Đi ăn tiệc, thì mặc áo phông diện tông Lào. Đi đám cưới thì dúm dó tìm bàn có người quen ngồi cười hỉ hả cho dễ. Đi ăn búp- phê thì nhặt dưa hấu ăn no cho chắc dạ ! Lấy một đống thức ăn rồi bỏ mứa, thấy ai nhặt gì thì xúc đấy…
Và một cái nữa, thật xấu: Ăn là phải nhai chop chép, vừa ăn vừa xuỵt xoạt hít hà…Và ăn há mồm chọp chẹp như nà con nợn hốc cám, đá cái thì năn nông nốc. Giời ạh !!!
Về thói quen ăn uống : Ăn rất nhanh để còn đi làm lụng, vừa vào bữa cỗ, nhìn ra đã thấy một ông gác đũa quẹt mỏ. Nuốt là chính chỉ ăn nhậu gì, còn đi làm, nhanh còn đi làm. Khổ thế đấy. Ăn nhiều mà không tinh :
Cái gì thích thì ăn guếc liệc, ghét thì gẩy gẩy bỏ đó. Ăn cái quen, lạ bỏ : Rau muống xào tỏi thì ăn, bó xôi xào thịt bò thì rón rén. Đặc biệt xấu : Đi đâu cũng mong về nhà, món ăn 100 USD cũng không bằng rau muống quả cà nhà ta. Được mời rau dưa thì sung sướng, được thết bít tết thì chửi, mẹ kiếp, cho ông miếng thịt to quá, bố nhai suýt nghẹn nuốt mãi không trôi.
Ôi, Le nhaque ăn ! Ăn thế thì làm sao mà ruột chẳng dài, ăn nhiều ị đống cứt to mà sao người vẫn bé tẹo bé teo, cầu thủ chạy được 30 phút đã hết hơi, chồng xơi vài bữa đã chán vợ, vợ xơi vài bữa đã thở dài. Và các thế hệ sau còn mi nhon đến bao giờ. Chả trách, có một cô ti to đã thành Thủy tóp ( Đã to, mà lại tóp); một cô mồm vẩu, chân dài, vô học đã thành biểu tượng hoa hậu của Phụ nữ ngày nay.
Cuối cùng: Ăn thế làm gì mà chả mười nhân chín trĩ, dạ dày dạ mỏng đại tràng liên miên, tối uống bia đằng mồm sáng ra đi đái đằng đít!@
tham luận của nick pass trên diendanvanhoathethao.net
Ở Việt Nam, trước khi được khai sáng, không có thành thị. Các Trung tâm Tài chính Kinh tế - Văn hóa Giáo dục của cả một vùng, thường được gọi sang trọng hơn Tổng , hơn làng xã bằng một từ : Nơi Kẻ Chợ - Một cái chợ lớn họp một hay nhiều phiên một tháng. Hà Nội, Huế được gọi cao nhất : Đất Kinh kỳ. Sài Gòn cũng chỉ được gọi là Đô Thành, thành phố từng thủ phủ chế một độ cũng chỉ có tuổi trên 300 năm, và cũng chỉ trở thành thành phố Công nghiệp không nhiều năm trước. Hải Phòng, nơi hình thành giai cấp công nhân cũng chỉ bé tẹo và còn mới mẻ lắm. Tất nhiên, như vậy thì Người Việt mới chỉ có Người Kinh Kỳ, người Kẻ Chợ, và người thành phố thì mới đây mới xuất hiện. Và tất nhiên, chiếm số ít. Còn lại, toàn Le nhaque ! Thực chất, cái phần lớn nhỏ nhaque đang ngự trị trong mỗi con người Việt hiện đại đang chi phối cách sống, cách kiếm tiền, cách nuôi dạy con cái và cư xử với đồng loại. Còn lâu lắm người Việt mới có tầng lớp quý tộc, mặc dù để trở thành quý tộc, nếu chỉ quy tiêu chuẩn là tiền bạc và bằng cấp thì quá nhiều người thừa. Vì vậy, cái hậm hực mang đầy tính khinh khi kiêu bạc của người Kinh Kỳ Kẻ Chợ ( Một hay vài đời) với người nhaque và chiều ngược lại mang đầy tính GATO trong thèm muốn được trở thành đối thủ ( Qua một hay vài đời ) của Le nhaque với người phố thị, theo tôi : Còn lâu mới chấm dứt. Le nhaque, có cái gì mà đặc sắc vậy: - Họ là người của làng xã, của dòng họ. Với họ thì, Ông lý trưởng là đại quan, ông trưởng họ là đại nhân, lũy tre làng là nhà, con gà con chó là thành viên gia đình…và họ là anh hùng nhất khoảnh ruộng cạnh dốc mông nhà họ. - Kiêu căng một cách dốt nát, khoe khoang một cách nghèo nàn, tư túi hèn hạ, thù thì vặt mà nhớ thì dai…ước mơ bé tẹo, hiện thực thì bế tắc, quá khứ toát mồ hôi. Gia ơn được tý thì ghi nhớ suốt đời, cho người ta tý thì khoe khoang tùm lum, ăn của người ta thì ráo mép là chửi…tính vô ơn cao vòi vọi. Khỏi vòng cong đuôi, nhờ người trăm vạn thì quên, người nhờ chút việc thì rêu rao khó dễ. Trái ý một tý thì chửi, mất tý sỹ diện hão thì thù, mất tý của là bạn thành giặc.. - Và trên nữa là cái tính hèn: Chả muốn ai hơn mình. Ai hơn tý là tìm băng tìm đảng, kéo bè kéo cánh nói xấu, vu oan giá họa. Lòng vẩn vơ chỉ muốn san bằng tất cả, làm lại từ con số 0 cho ta được bằng người ! - AQ hạng nhất : thằng bạn có hơn ta thì còn hèn hơn khối thằng khác, Ông chủ hơn ta thì vợ nó có bồ, mày tốt không bằng phân bắc, cộng sự tốt mấy cũng kém ông sếp, người luôn được mặc định tốt không chữa được. Những tính cách xấu đó của Le nhaque Việt, thực ra cũng giống như bất kỳ người Nông dân ở bất kỳ đâu, nhưng cái lạ là cũng đang hiển hiện đầy ra ở các tầng lớp được coi như là trên ở xã hội Việt hiện đại, mà còn tệ bạc hơn nhiều, nó khốn nạn một cách có học đòi. Nhưng chỉ có vậy thì không hình thành cái đặc sắc của Le Nhaque Việt được, mà còn đầy đức tính tốt đẹp : - Chịu thương chịu khó số một; vợ chồng ăn ở lấy đức làm đầu; con cái đa phần hiếu đễ; người họ người hàng nghiêm chuẩn… - Nhiều cải tiến để áp dụng được mọi thứ học được, nhưng không nhiều phát minh, chưa thấy sáng kiến lớn nào được ghi nhận; - Tình làng nghĩa xóm nồng nàn, tiếc thay lại kèm theo luôn cái tính: Ở với người lạ thì bênh nhau, với người nhà thì lại bới móc, chành chọe cắn xé đau lòng nhau. Câu tục ngũ Nhục vì bạn Khốn nạn vì đồng hương chưa sai. - Cần cù, chịu khổ đến cam phận, và mọi mong ước đều dành cho tương lai, cho con cho cháu cả. Hy sinh đời bố củng cố đời con. - Và đức tính tốt nhất lại là chịu nhịn, nhịn đến nhục. Mấy thằng chả chịu nhịn, chả chịu nhục thì lại bị coi như, ví như thằng giặc; Hay là hèn quá nên chỉ thích khen và tự khen. Mãi mới học được câu khẩu hiệu Tàu khựa Phê và tự phê, nhưng có ai làm theo đâu. Ôi, Le nhaque. Trong tâm tưởng của mình, tôi là một thằng Le nhaque! *** Khi LE NHAQUE ăn. Cái ăn của Le nhaque cũng khác. Nó khác từ thành phần thức ăn, cách xử lý thức ăn cho tới cách ăn, và cuối cùng là rất khác về thói quen ăn, uống. Thức ăn của xứ nông nghiệp chắc chắn chủ yếu từ những vật phẩm của quá trình săn bắn hái lượm trồng cấy nuôi chăm, được sơ chế và xử lý ngay. Ít món tẩm ướp cầu kỳ. Điển hình cho văn hóa ăn Bắt được con gì, hái được cái rau gì cũng bỏ ngay vào nồi, là cái nồi lẩu mắm: Bắt được con cua, con ốc, con lươn ư – cho vào nồi lẩu; Con bò, con heo loanh quanh ở đấy ư – xẻo miếng cho vào nồi lẩu; Con tôm, con tép ư – cho vào nồi lẩu; Nhiều thịt rồi đấy, vặt rau xanh cho vào nồi lẩu : Trên bờ dưới ruộng có gì hái nấy, nào thì Bông súng, ngó sen; rồi thì điên điển, so đũa; nào thì rau sam rau rệu; cà tím cà chua. Quốc rau : muống chen với khoai lang khoai sọ…
Tóm lại là: Lẩu nấu với mắm cá, là thứ do trúng mùa dư cá, ủ muối lên lấy nước dùng dần dần tạo ra một thứ thức ăn đặc sắc hạng nhất, không đâu có được. Lạy giời, thiên nhiên Việt ưu đãi đất đai: Chưa ô nhiễm lắm cho nên con gì, cây gì nhởn nhơ quanh ta cũng dùng để làm thức ăn được. Với cái đà sử dụng thuốc bảo vệ ( hay làm hại thì đúng hơn ) thực vật, dư lượng kháng sinh và ô nhiễm vô tội vạ như thế này, vài năm nữa bố ai dám ăn cây nhà lá vườn nữa, lại chui vào siêu thị mua cây con rau cỏ sạch rởm thôi ! Và Le nhaque ăn sạch sành sanh : Con mèo, con chó bạn thân thiết; con trâu con bò chiến hữu cầy cấy; con giun con dế hiền lành; con hổ con báo ác độc…Ăn tất; Tôm cua ốc ếch, baba kỳ đà cá sấu. Đồ rừng ăn hết, đồ biển ăn hết. Con gì bốn chân úp xuống đất : Ăn; con gì ngửa hai chân lên giời : Cũng ăn. Một chân : Ăn; trăm chân : Xơi…. Và rau thì: Cây lá gì mà Con sâu con kiến ăn được thì người ăn được; con bò con lợn ăn được thì người ăn được…và đói quá thì mọi thứ rau cỏ gì cũng được quy thành nam dược, chữa được cả bệnh – cữ gì mà không ăn ! Thôi thôi, cái ăn vô biên… Từ nguồn thu thực phẩm vô tội vạ đó, suy ra cái cách xử lý thức ăn cũng vô tư dễ dàng: Ăn sống sít là chủ yếu, luộc là chủ yếu; nướng là chủ yếu. Hay để dành như kho, như muối dưa ăn dần. Các món xào, món trộn, món nem đơn điệu…liệt kê được chút là hết vốn. Món nổi tiếng nhất của Bắc Việt : Nem rán cũng chỉ có một kiểu, kiểu hổ lốn đã được chọn lọc. Thiếu hẳn các món tẩm ướp hương liệu như của Tàu, tẩm ướp rượu phô mai của Tây, cầu kỳ sạch sẽ như của Nhật… Và gần thôi, thua xa độ đặc sắc của tẩm ướp như của Ấn, của Mã, của Indo. Còn cách ăn , Le nhaque ăn quê một cục : Gặm, nhấm, đớp , nuốt trực tiếp, cái đũa để gắp, cái thìa để xúc. Bí lên rồi thì dùng tay không. Việc sử dụng công cụ hỗ trợ rất ít, cứ nhìn vào bếp của một ông bà quý tộc rởm nào cũng thấy đủ cả xiên, dao, thìa nĩa…mà có khi mấy năm chả dùng tới. Đi ăn tiệc, thì mặc áo phông diện tông Lào. Đi đám cưới thì dúm dó tìm bàn có người quen ngồi cười hỉ hả cho dễ. Đi ăn búp- phê thì nhặt dưa hấu ăn no cho chắc dạ ! Lấy một đống thức ăn rồi bỏ mứa, thấy ai nhặt gì thì xúc đấy… Và một cái nữa, thật xấu: Ăn là phải nhai chop chép, vừa ăn vừa xuỵt xoạt hít hà…Và ăn há mồm chọp chẹp như nà con nợn hốc cám, đá cái thì năn nông nốc. Giời ạh !!! Về thói quen ăn uống : Ăn rất nhanh để còn đi làm lụng, vừa vào bữa cỗ, nhìn ra đã thấy một ông gác đũa quẹt mỏ. Nuốt là chính chỉ ăn nhậu gì, còn đi làm, nhanh còn đi làm. Khổ thế đấy. Ăn nhiều mà không tinh : Cái gì thích thì ăn guếc liệc, ghét thì gẩy gẩy bỏ đó. Ăn cái quen, lạ bỏ : Rau muống xào tỏi thì ăn, bó xôi xào thịt bò thì rón rén. Đặc biệt xấu : Đi đâu cũng mong về nhà, món ăn 100 USD cũng không bằng rau muống quả cà nhà ta. Được mời rau dưa thì sung sướng, được thết bít tết thì chửi, mẹ kiếp, cho ông miếng thịt to quá, bố nhai suýt nghẹn nuốt mãi không trôi. Ôi, Le nhaque ăn ! Ăn thế thì làm sao mà ruột chẳng dài, ăn nhiều ị đống cứt to mà sao người vẫn bé tẹo bé teo, cầu thủ chạy được 30 phút đã hết hơi, chồng xơi vài bữa đã chán vợ, vợ xơi vài bữa đã thở dài. Và các thế hệ sau còn mi nhon đến bao giờ. Chả trách, có một cô ti to đã thành Thủy tóp ( Đã to, mà lại tóp); một cô mồm vẩu, chân dài, vô học đã thành biểu tượng hoa hậu của Phụ nữ ngày nay. Cuối cùng: Ăn thế làm gì mà chả mười nhân chín trĩ, dạ dày dạ mỏng đại tràng liên miên, tối uống bia đằng mồm sáng ra đi đái đằng đít!@ tham luận của nick pass trên diendanvanhoathethao.net Bài viết liên quan: Cái đặc sắc của người nhà quê Việt Nam đậm đặc đến nỗi, để gọi họ, người Pháp đã đưa vào Từ điển tiếng Pháp một từ mới : Le Nhaque ! Ở Việt Nam, trước khi được khai sáng, không có thành thị. Các Trung tâm Tài chính Kinh tế - Văn hóa Giáo dục của cả một vùng, thường được gọi sang trọng hơn Tổng , hơn làng xã bằng một từ : Nơi Kẻ Chợ - Một cái chợ lớn họp một hay nhiều phiên một tháng. Hà Nội, Huế được gọi cao nhất : Đất Kinh kỳ. Sài Gòn cũng chỉ được gọi là Đô Thành, thành phố từng thủ phủ chế một độ cũng chỉ có tuổi trên 300 năm, và cũng chỉ trở thành thành phố Công nghiệp không nhiều năm trước. Hải Phòng, nơi hình thành giai cấp công nhân cũng chỉ bé tẹo và còn mới mẻ lắm. Tất nhiên, như vậy thì Người Việt mới chỉ có Người Kinh Kỳ, người Kẻ Chợ, và người thành phố thì mới đây mới xuất hiện. Và tất nhiên, chiếm số ít. Còn lại, toàn Le nhaque !
Thực chất, cái phần lớn nhỏ nhaque đang ngự trị trong mỗi con người Việt hiện đại đang chi phối cách sống, cách kiếm tiền, cách nuôi dạy con cái và cư xử với đồng loại. Còn lâu lắm người Việt mới có tầng lớp quý tộc, mặc dù để trở thành quý tộc, nếu chỉ quy tiêu chuẩn là tiền bạc và bằng cấp thì quá nhiều người thừa.
Vì vậy, cái hậm hực mang đầy tính khinh khi kiêu bạc của người Kinh Kỳ Kẻ Chợ ( Một hay vài đời) với người nhaque và chiều ngược lại mang đầy tính GATO trong thèm muốn được trở thành đối thủ ( Qua một hay vài đời ) của Le nhaque với người phố thị, theo tôi : Còn lâu mới chấm dứt. Le nhaque, có cái gì mà đặc sắc vậy:
- Họ là người của làng xã, của dòng họ. Với họ thì, Ông lý trưởng là đại quan, ông trưởng họ là đại nhân, lũy tre làng là nhà, con gà con chó là thành viên gia đình…và họ là anh hùng nhất khoảnh ruộng cạnh dốc mông nhà họ.
- Kiêu căng một cách dốt nát, khoe khoang một cách nghèo nàn, tư túi hèn hạ, thù thì vặt mà nhớ thì dai…ước mơ bé tẹo, hiện thực thì bế tắc, quá khứ toát mồ hôi. Gia ơn được tý thì ghi nhớ suốt đời, cho người ta tý thì khoe khoang tùm lum, ăn của người ta thì ráo mép là chửi…tính vô ơn cao vòi vọi. Khỏi vòng cong đuôi, nhờ người trăm vạn thì quên, người nhờ chút việc thì rêu rao khó dễ. Trái ý một tý thì chửi, mất tý sỹ diện hão thì thù, mất tý của là bạn thành giặc..
- Và trên nữa là cái tính hèn: Chả muốn ai hơn mình. Ai hơn tý là tìm băng tìm đảng, kéo bè kéo cánh nói xấu, vu oan giá họa. Lòng vẩn vơ chỉ muốn san bằng tất cả, làm lại từ con số 0 cho ta được bằng người !
- AQ hạng nhất : thằng bạn có hơn ta thì còn hèn hơn khối thằng khác, Ông chủ hơn ta thì vợ nó có bồ, mày tốt không bằng phân bắc, cộng sự tốt mấy cũng kém ông sếp, người luôn được mặc định tốt không chữa được. Những tính cách xấu đó của Le nhaque Việt, thực ra cũng giống như bất kỳ người Nông dân ở bất kỳ đâu, nhưng cái lạ là cũng đang hiển hiện đầy ra ở các tầng lớp được coi như là trên ở xã hội Việt hiện đại, mà còn tệ bạc hơn nhiều, nó khốn nạn một cách có học đòi.
Nhưng chỉ có vậy thì không hình thành cái đặc sắc của Le Nhaque Việt được, mà còn đầy đức tính tốt đẹp :
- Chịu thương chịu khó số một; vợ chồng ăn ở lấy đức làm đầu; con cái đa phần hiếu đễ; người họ người hàng nghiêm chuẩn…
- Nhiều cải tiến để áp dụng được mọi thứ học được, nhưng không nhiều phát minh, chưa thấy sáng kiến lớn nào được ghi nhận;
- Tình làng nghĩa xóm nồng nàn, tiếc thay lại kèm theo luôn cái tính: Ở với người lạ thì bênh nhau, với người nhà thì lại bới móc, chành chọe cắn xé đau lòng nhau. Câu tục ngũ Nhục vì bạn Khốn nạn vì đồng hương chưa sai.
- Cần cù, chịu khổ đến cam phận, và mọi mong ước đều dành cho tương lai, cho con cho cháu cả. Hy sinh đời bố củng cố đời con.
- Và đức tính tốt nhất lại là chịu nhịn, nhịn đến nhục. Mấy thằng chả chịu nhịn, chả chịu nhục thì lại bị coi như, ví như thằng giặc; Hay là hèn quá nên chỉ thích khen và tự khen. Mãi mới học được câu khẩu hiệu Tàu khựa Phê và tự phê, nhưng có ai làm theo đâu. Ôi, Le nhaque.
Trong tâm tưởng của mình, tôi là một thằng Le nhaque! *** Khi LE NHAQUE ăn. Cái ăn của Le nhaque cũng khác. Nó khác từ thành phần thức ăn, cách xử lý thức ăn cho tới cách ăn, và cuối cùng là rất khác về thói quen ăn, uống.
Thức ăn của xứ nông nghiệp chắc chắn chủ yếu từ những vật phẩm của quá trình săn bắn hái lượm trồng cấy nuôi chăm, được sơ chế và xử lý ngay. Ít món tẩm ướp cầu kỳ. Điển hình cho văn hóa ăn Bắt được con gì, hái được cái rau gì cũng bỏ ngay vào nồi, là cái nồi lẩu mắm: Bắt được con cua, con ốc, con lươn ư – cho vào nồi lẩu;
Con bò, con heo loanh quanh ở đấy ư – xẻo miếng cho vào nồi lẩu; Con tôm, con tép ư – cho vào nồi lẩu; Nhiều thịt rồi đấy, vặt rau xanh cho vào nồi lẩu : Trên bờ dưới ruộng có gì hái nấy, nào thì Bông súng, ngó sen; rồi thì điên điển, so đũa; nào thì rau sam rau rệu; cà tím cà chua. Quốc rau : muống chen với khoai lang khoai sọ…
Tóm lại là: Lẩu nấu với mắm cá, là thứ do trúng mùa dư cá, ủ muối lên lấy nước dùng dần dần tạo ra một thứ thức ăn đặc sắc hạng nhất, không đâu có được. Lạy giời, thiên nhiên Việt ưu đãi đất đai: Chưa ô nhiễm lắm cho nên con gì, cây gì nhởn nhơ quanh ta cũng dùng để làm thức ăn được. Với cái đà sử dụng thuốc bảo vệ ( hay làm hại thì đúng hơn ) thực vật, dư lượng kháng sinh và ô nhiễm vô tội vạ như thế này, vài năm nữa bố ai dám ăn cây nhà lá vườn nữa, lại chui vào siêu thị mua cây con rau cỏ sạch rởm thôi !
Và Le nhaque ăn sạch sành sanh : Con mèo, con chó bạn thân thiết; con trâu con bò chiến hữu cầy cấy; con giun con dế hiền lành; con hổ con báo ác độc…Ăn tất; Tôm cua ốc ếch, baba kỳ đà cá sấu. Đồ rừng ăn hết, đồ biển ăn hết. Con gì bốn chân úp xuống đất : Ăn; con gì ngửa hai chân lên giời : Cũng ăn. Một chân : Ăn; trăm chân : Xơi….
Và rau thì: Cây lá gì mà Con sâu con kiến ăn được thì người ăn được; con bò con lợn ăn được thì người ăn được…và đói quá thì mọi thứ rau cỏ gì cũng được quy thành nam dược, chữa được cả bệnh – cữ gì mà không ăn !
Thôi thôi, cái ăn vô biên… Từ nguồn thu thực phẩm vô tội vạ đó, suy ra cái cách xử lý thức ăn cũng vô tư dễ dàng: Ăn sống sít là chủ yếu, luộc là chủ yếu; nướng là chủ yếu. Hay để dành như kho, như muối dưa ăn dần.
Các món xào, món trộn, món nem đơn điệu…liệt kê được chút là hết vốn. Món nổi tiếng nhất của Bắc Việt : Nem rán cũng chỉ có một kiểu, kiểu hổ lốn đã được chọn lọc. Thiếu hẳn các món tẩm ướp hương liệu như của Tàu, tẩm ướp rượu phô mai của Tây, cầu kỳ sạch sẽ như của Nhật…
Và gần thôi, thua xa độ đặc sắc của tẩm ướp như của Ấn, của Mã, của Indo. Còn cách ăn , Le nhaque ăn quê một cục : Gặm, nhấm, đớp , nuốt trực tiếp, cái đũa để gắp, cái thìa để xúc. Bí lên rồi thì dùng tay không.
Việc sử dụng công cụ hỗ trợ rất ít, cứ nhìn vào bếp của một ông bà quý tộc rởm nào cũng thấy đủ cả xiên, dao, thìa nĩa…mà có khi mấy năm chả dùng tới. Đi ăn tiệc, thì mặc áo phông diện tông Lào. Đi đám cưới thì dúm dó tìm bàn có người quen ngồi cười hỉ hả cho dễ. Đi ăn búp- phê thì nhặt dưa hấu ăn no cho chắc dạ ! Lấy một đống thức ăn rồi bỏ mứa, thấy ai nhặt gì thì xúc đấy…
Và một cái nữa, thật xấu: Ăn là phải nhai chop chép, vừa ăn vừa xuỵt xoạt hít hà…Và ăn há mồm chọp chẹp như nà con nợn hốc cám, đá cái thì năn nông nốc. Giời ạh !!! Về thói quen ăn uống : Ăn rất nhanh để còn đi làm lụng, vừa vào bữa cỗ, nhìn ra đã thấy một ông gác đũa quẹt mỏ. Nuốt là chính chỉ ăn nhậu gì, còn đi làm, nhanh còn đi làm.
Khổ thế đấy. Ăn nhiều mà không tinh : Cái gì thích thì ăn guếc liệc, ghét thì gẩy gẩy bỏ đó. Ăn cái quen, lạ bỏ : Rau muống xào tỏi thì ăn, bó xôi xào thịt bò thì rón rén. Đặc biệt xấu : Đi đâu cũng mong về nhà, món ăn 100 USD cũng không bằng rau muống quả cà nhà ta. Được mời rau dưa thì sung sướng, được thết bít tết thì chửi, mẹ kiếp, cho ông miếng thịt to quá, bố nhai suýt nghẹn nuốt mãi không trôi.
Ôi, Le nhaque ăn ! Ăn thế thì làm sao mà ruột chẳng dài, ăn nhiều ị đống cứt to mà sao người vẫn bé tẹo bé teo, cầu thủ chạy được 30 phút đã hết hơi, chồng xơi vài bữa đã chán vợ, vợ xơi vài bữa đã thở dài. Và các thế hệ sau còn mi nhon đến bao giờ. Chả trách, có một cô ti to đã thành Thủy tóp ( Đã to, mà lại tóp); một cô mồm vẩu, chân dài, vô học đã thành biểu tượng hoa hậu của Phụ nữ ngày nay.
Cuối cùng: Ăn thế làm gì mà chả mười nhân chín trĩ, dạ dày dạ mỏng đại tràng liên miên, tối uống bia đằng mồm sáng ra đi đái đằng đít!@ tham luận của nick pass trên diendanvanhoathethao.net Cái đặc sắc của người nhà quê Việt Nam đậm đặc đến nỗi, để gọi họ, người Pháp đã đưa vào Từ điển tiếng Pháp một từ mới : Le Nhaque !
Ở Việt Nam, trước khi được khai sáng, không có thành thị. Các Trung tâm Tài chính Kinh tế - Văn hóa Giáo dục của cả một vùng, thường được gọi sang trọng hơn Tổng , hơn làng xã bằng một từ : Nơi Kẻ Chợ - Một cái chợ lớn họp một hay nhiều phiên một tháng. Hà Nội, Huế được gọi cao nhất : Đất Kinh kỳ.
Sài Gòn cũng chỉ được gọi là Đô Thành, thành phố từng thủ phủ chế một độ cũng chỉ có tuổi trên 300 năm, và cũng chỉ trở thành thành phố Công nghiệp không nhiều năm trước.
Hải Phòng, nơi hình thành giai cấp công nhân cũng chỉ bé tẹo và còn mới mẻ lắm. Tất nhiên, như vậy thì Người Việt mới chỉ có Người Kinh Kỳ, người Kẻ Chợ, và người thành phố thì mới đây mới xuất hiện. Và tất nhiên, chiếm số ít.
Còn lại, toàn Le nhaque ! Thực chất, cái phần lớn nhỏ nhaque đang ngự trị trong mỗi con người Việt hiện đại đang chi phối cách sống, cách kiếm tiền, cách nuôi dạy con cái và cư xử với đồng loại.
Còn lâu lắm người Việt mới có tầng lớp quý tộc, mặc dù để trở thành quý tộc, nếu chỉ quy tiêu chuẩn là tiền bạc và bằng cấp thì quá nhiều người thừa.
Vì vậy, cái hậm hực mang đầy tính khinh khi kiêu bạc của người Kinh Kỳ Kẻ Chợ ( Một hay vài đời) với người nhaque và chiều ngược lại mang đầy tính GATO trong thèm muốn được trở thành đối thủ ( Qua một hay vài đời ) của Le nhaque với người phố thị, theo tôi : Còn lâu mới chấm dứt. Le nhaque, có cái gì mà đặc sắc vậy: - Họ là người của làng xã, của dòng họ. Với họ thì, Ông lý trưởng là đại quan, ông trưởng họ là đại nhân, lũy tre làng là nhà, con gà con chó là thành viên gia đình…và họ là anh hùng nhất khoảnh ruộng cạnh dốc mông nhà họ.
- Kiêu căng một cách dốt nát, khoe khoang một cách nghèo nàn, tư túi hèn hạ, thù thì vặt mà nhớ thì dai…ước mơ bé tẹo, hiện thực thì bế tắc, quá khứ toát mồ hôi. Gia ơn được tý thì ghi nhớ suốt đời, cho người ta tý thì khoe khoang tùm lum, ăn của người ta thì ráo mép là chửi…tính vô ơn cao vòi vọi. Khỏi vòng cong đuôi, nhờ người trăm vạn thì quên, người nhờ chút việc thì rêu rao khó dễ. Trái ý một tý thì chửi, mất tý sỹ diện hão thì thù, mất tý của là bạn thành giặc..
- Và trên nữa là cái tính hèn: Chả muốn ai hơn mình. Ai hơn tý là tìm băng tìm đảng, kéo bè kéo cánh nói xấu, vu oan giá họa. Lòng vẩn vơ chỉ muốn san bằng tất cả, làm lại từ con số 0 cho ta được bằng người !
- AQ hạng nhất : thằng bạn có hơn ta thì còn hèn hơn khối thằng khác, Ông chủ hơn ta thì vợ nó có bồ, mày tốt không bằng phân bắc, cộng sự tốt mấy cũng kém ông sếp, người luôn được mặc định tốt không chữa được.
Những tính cách xấu đó của Le nhaque Việt, thực ra cũng giống như bất kỳ người Nông dân ở bất kỳ đâu, nhưng cái lạ là cũng đang hiển hiện đầy ra ở các tầng lớp được coi như là trên ở xã hội Việt hiện đại, mà còn tệ bạc hơn nhiều, nó khốn nạn một cách có học đòi. Nhưng chỉ có vậy thì không hình thành cái đặc sắc của Le Nhaque Việt được, mà còn đầy đức tính tốt đẹp :
- Chịu thương chịu khó số một; vợ chồng ăn ở lấy đức làm đầu; con cái đa phần hiếu đễ; người họ người hàng nghiêm chuẩn…
- Nhiều cải tiến để áp dụng được mọi thứ học được, nhưng không nhiều phát minh, chưa thấy sáng kiến lớn nào được ghi nhận;
- Tình làng nghĩa xóm nồng nàn, tiếc thay lại kèm theo luôn cái tính: Ở với người lạ thì bênh nhau, với người nhà thì lại bới móc, chành chọe cắn xé đau lòng nhau. Câu tục ngũ Nhục vì bạn Khốn nạn vì đồng hương chưa sai.
- Cần cù, chịu khổ đến cam phận, và mọi mong ước đều dành cho tương lai, cho con cho cháu cả. Hy sinh đời bố củng cố đời con.
- Và đức tính tốt nhất lại là chịu nhịn, nhịn đến nhục. Mấy thằng chả chịu nhịn, chả chịu nhục thì lại bị coi như, ví như thằng giặc; Hay là hèn quá nên chỉ thích khen và tự khen. Mãi mới học được câu khẩu hiệu Tàu khựa Phê và tự phê, nhưng có ai làm theo đâu. Ôi, Le nhaque. Trong tâm tưởng của mình, tôi là một thằng Le nhaque! *** Khi LE NHAQUE ăn. Cái ăn của Le nhaque cũng khác.
Nó khác từ thành phần thức ăn, cách xử lý thức ăn cho tới cách ăn, và cuối cùng là rất khác về thói quen ăn, uống. Thức ăn của xứ nông nghiệp chắc chắn chủ yếu từ những vật phẩm của quá trình săn bắn hái lượm trồng cấy nuôi chăm, được sơ chế và xử lý ngay. Ít món tẩm ướp cầu kỳ.
Điển hình cho văn hóa ăn Bắt được con gì, hái được cái rau gì cũng bỏ ngay vào nồi, là cái nồi lẩu mắm: Bắt được con cua, con ốc, con lươn ư – cho vào nồi lẩu; Con bò, con heo loanh quanh ở đấy ư – xẻo miếng cho vào nồi lẩu; Con tôm, con tép ư – cho vào nồi lẩu; Nhiều thịt rồi đấy, vặt rau xanh cho vào nồi lẩu : Trên bờ dưới ruộng có gì hái nấy, nào thì Bông súng, ngó sen; rồi thì điên điển, so đũa; nào thì rau sam rau rệu; cà tím cà chua. Quốc rau : muống chen với khoai lang khoai sọ…
Tóm lại là: Lẩu nấu với mắm cá, là thứ do trúng mùa dư cá, ủ muối lên lấy nước dùng dần dần tạo ra một thứ thức ăn đặc sắc hạng nhất, không đâu có được. Lạy giời, thiên nhiên Việt ưu đãi đất đai: Chưa ô nhiễm lắm cho nên con gì, cây gì nhởn nhơ quanh ta cũng dùng để làm thức ăn được.
Với cái đà sử dụng thuốc bảo vệ ( hay làm hại thì đúng hơn ) thực vật, dư lượng kháng sinh và ô nhiễm vô tội vạ như thế này, vài năm nữa bố ai dám ăn cây nhà lá vườn nữa, lại chui vào siêu thị mua cây con rau cỏ sạch rởm thôi !
Và Le nhaque ăn sạch sành sanh : Con mèo, con chó bạn thân thiết; con trâu con bò chiến hữu cầy cấy; con giun con dế hiền lành; con hổ con báo ác độc…Ăn tất; Tôm cua ốc ếch, baba kỳ đà cá sấu. Đồ rừng ăn hết, đồ biển ăn hết. Con gì bốn chân úp xuống đất : Ăn; con gì ngửa hai chân lên giời : Cũng ăn. Một chân : Ăn; trăm chân : Xơi….
Và rau thì: Cây lá gì mà Con sâu con kiến ăn được thì người ăn được; con bò con lợn ăn được thì người ăn được…và đói quá thì mọi thứ rau cỏ gì cũng được quy thành nam dược, chữa được cả bệnh – cữ gì mà không ăn ! Thôi thôi, cái ăn vô biên… Từ nguồn thu thực phẩm vô tội vạ đó, suy ra cái cách xử lý thức ăn cũng vô tư dễ dàng: Ăn sống sít là chủ yếu, luộc là chủ yếu; nướng là chủ yếu. Hay để dành như kho, như muối dưa ăn dần. Các món xào, món trộn, món nem đơn điệu…liệt kê được chút là hết vốn.
Món nổi tiếng nhất của Bắc Việt : Nem rán cũng chỉ có một kiểu, kiểu hổ lốn đã được chọn lọc. Thiếu hẳn các món tẩm ướp hương liệu như của Tàu, tẩm ướp rượu phô mai của Tây, cầu kỳ sạch sẽ như của Nhật… Và gần thôi, thua xa độ đặc sắc của tẩm ướp như của Ấn, của Mã, của Indo.
Còn cách ăn , Le nhaque ăn quê một cục : Gặm, nhấm, đớp , nuốt trực tiếp, cái đũa để gắp, cái thìa để xúc. Bí lên rồi thì dùng tay không. Việc sử dụng công cụ hỗ trợ rất ít, cứ nhìn vào bếp của một ông bà quý tộc rởm nào cũng thấy đủ cả xiên, dao, thìa nĩa…mà có khi mấy năm chả dùng tới. Đi ăn tiệc, thì mặc áo phông diện tông Lào. Đi đám cưới thì dúm dó tìm bàn có người quen ngồi cười hỉ hả cho dễ. Đi ăn búp- phê thì nhặt dưa hấu ăn no cho chắc dạ ! Lấy một đống thức ăn rồi bỏ mứa, thấy ai nhặt gì thì xúc đấy…
Và một cái nữa, thật xấu: Ăn là phải nhai chop chép, vừa ăn vừa xuỵt xoạt hít hà…Và ăn há mồm chọp chẹp như nà con nợn hốc cám, đá cái thì năn nông nốc. Giời ạh !!!
Về thói quen ăn uống : Ăn rất nhanh để còn đi làm lụng, vừa vào bữa cỗ, nhìn ra đã thấy một ông gác đũa quẹt mỏ. Nuốt là chính chỉ ăn nhậu gì, còn đi làm, nhanh còn đi làm. Khổ thế đấy. Ăn nhiều mà không tinh :
Cái gì thích thì ăn guếc liệc, ghét thì gẩy gẩy bỏ đó. Ăn cái quen, lạ bỏ : Rau muống xào tỏi thì ăn, bó xôi xào thịt bò thì rón rén. Đặc biệt xấu : Đi đâu cũng mong về nhà, món ăn 100 USD cũng không bằng rau muống quả cà nhà ta. Được mời rau dưa thì sung sướng, được thết bít tết thì chửi, mẹ kiếp, cho ông miếng thịt to quá, bố nhai suýt nghẹn nuốt mãi không trôi.
Ôi, Le nhaque ăn ! Ăn thế thì làm sao mà ruột chẳng dài, ăn nhiều ị đống cứt to mà sao người vẫn bé tẹo bé teo, cầu thủ chạy được 30 phút đã hết hơi, chồng xơi vài bữa đã chán vợ, vợ xơi vài bữa đã thở dài. Và các thế hệ sau còn mi nhon đến bao giờ. Chả trách, có một cô ti to đã thành Thủy tóp ( Đã to, mà lại tóp); một cô mồm vẩu, chân dài, vô học đã thành biểu tượng hoa hậu của Phụ nữ ngày nay.
Cuối cùng: Ăn thế làm gì mà chả mười nhân chín trĩ, dạ dày dạ mỏng đại tràng liên miên, tối uống bia đằng mồm sáng ra đi đái đằng đít!@
tham luận của nick pass trên diendanvanhoathethao.net
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét